اثرات کودهای زیستی بر رشد و نمو گوجه فرنگی تحت تنش کادمیوم

آلودگی خاک توسط فلزات سنگین مشکل زیست محیطی عمده در سراسر جهان محسوب شده و خاک های آلوده به فلزات سنگین ممکن است سلامتی بشر و زیست بوم را به خطر بیندازند. این فلزات به راحتی وارد چرخه غذایی انسان و حیوانات شده و حیات آن ها را با تهدید جدی مواجه می سازند. در بین عناصر سنگین، بررسی کادمیوم به دلیل تحرک و زیست فراهمی زیاد آن در خاک دارای اهمیت ویژه ای می باشد . به همین منظور برای بررسی اثرات کودهای زیستی بر رشد و نمو گیاه گوجه فرنگی تحت تنش کادمیوم، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از سطوح مختلف آلودگی خاک به کادمیوم (صفر،5 ،40،20،10 و 80 میلی گرم در کیلوگرم خاک) و ترکیبات کود زیستی که خاک با آن تلقیح گردید. پنج نوع ترکیب کود زیستی شامل (m1) : باکتری حل کننده فسفات (psb) + باکتری محرک رشد گیاه (pgpr) + باکتری ازتوباکتر، (m2) : باکتری ازتوباکتر + قارچ میکوریز (vam) + باکتری آزوسپریلوم، (m3) : باکتری محرک رشد گیاه (pgpr) + قارچ میکوریز (vam) + باکتری آزوسپریلوم، (m4) : باکتری حل کننده فسفات (psb) + قارچ میکوریز (vam) + باکتری محرک رشد گیاه (pgpr) + باکتری ازتوباکتر، (m5) : باکتری محرک رشد گیاه (pgpr) + قارچ میکوریز (vam) + باکتری ازتوباکتر، بود و یک تیمار بدون کود زیستی (m0) نیز به عنوان شاهد در این آزمایش در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که کاربرد کودهای زیستی شاخص های رشد، عملکرد و غلظت عناصر بخش هوایی و ریشه گیاه گیاه گوجه فرنگی را نسبت به تیمار شاهد بطور معنی داری افزایش داد. کود زیستی m2 میزان عملکرد گوجه فرنگی را 8/179% افزایش داد. آلودگی خاک به کادمیوم رشد گیاه را کاهش داد و با افزایش سطح آلودگی غلظت عناصر بخش هوایی و ریشه، شاخص های رشد و عملکرد گیاه کاهش یافت. به طوری که سطح 80 میلی گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک، عملکرد گوجه فرنگی را نسبت به سطح شاهد (بدون کاربرد کادمیوم) به میزان %1/201 کاهش داد. همچنین تیمارهای کود زیستی جذب کادمیوم توسط ریشه گیاه را افزایش ولی جذب کادمیوم اندام های هوایی را کاهش داد و مانع از انتقال کادمیوم از ریشه به اندام های هوایی گردید. بطوریکه تیمار m4 جذب کادمیوم ریشه را 6/261% افزایش داد و جذب کادمیوم بخش هوایی را 7/47% کاهش داد. بر اساس نتایج، تلقیح خاک با کودهای زیستی می تواند اثر سوء کادمیوم بر رشد گیاه را کاهش دهد.